Een kleine twee weken geleden kon u ons artikel over het eerste De Pankraker Festival lezen. Een opmerkelijke affiche en geweldig initiatief dat ons bij Brothers in Raw er toe aanzette het brein achter het festival, Peter Coussaert, wat dieper te laten ingaan op zijn eigen radioshows, online radio maken in het algemeen maar vooral ook waarom die festivalaffiche echt te goed is om ze te missen. Waarom u dit zeer uitgebreide interview ook helemaal moet lezen? Wel, zelf leerde yours truly ook nog héél wat bij.
Peter, laat ons aanvatten bij Wit Konijn. Zelf was ik wel op de hoogte van De Pankraker, maar dat jouw programma deel uitmaakte van een groter geheel was nieuw. Het aanbod op het platform is op zijn minst divers te noemen. Van deep house over soul en funk naar hip hop en via country, psych en garage naar de steviger pokkeherrie. Zowat alle stijlen komen aan bod. Hoe kwam Wit Konijn tot stand eigenlijk? Mensen met een verschillende achtergrond maar met één gemeenschappelijke passie: radio maken?
Het is gestart met een misverstand om eerlijk te zijn. Iemand die ook vandaag nog steeds actief is bij de radio zat op sociale media te klagen over StuBru. Ze waren immers al jaren de weg kwijt volgens hem. Ik gaf daarop de simpele reactie dat daar een alternatief voor is: zelf platen draaien. Hoewel ik dat nogal letterlijk bedoelde, dacht hij dat ik een radiostation wilde starten. Ik heb daar dan maar ja op gezegd. Diezelfde week zaten we met vier mensen in een zetel en werden de plannen uitgetekend. Zes maand en twintig mensen later lanceerden we op 1 april 2018 Wit Konijn. Deze vermeende grap duurt intussen dus al vijf jaar. We doen het vandaag iets rustiger aan, maar het keun is nog steeds levend en wel. Omwille van het vijfjarig bestaan staat er vanalles in de steigers.
De filosofie was eenvoudig: wat we konden horen op het gemiddelde radiostation hoorde er niet bij, vaak omdat we dat teveel behangpapier vinden. Het genre deed er niet toe, als het maar diep dook in de scene van waaruit het rapporteerde. Niet dat het per se uit een scene moest komen hoor, want een programma als Pensers leunt de ene keer op swamp rock maar steekt er ineens ook Tom Jones tussen. En op het moment dat je denkt ‘Tom Jones for f*cks sake’ hoor je dat die man toch iets goed heeft gedaan en dat de twee heren er net die song wisten uit te vissen.
We legden contacten met vrienden en halve en volledige kennissen waarvan we wisten dat ze helemaal opgingen in een of ander genre of gewoon goede smaak hadden. Of het nu extreme metal, grillige jazz, hete soul en funk, country, doom of avant garde electronica betreft, het maakte en maakt nog steeds niet uit.
op de foto: Peter Cousaert, aka De Pankraker, geheel in treffende stijl.
Eventjes praktisch: hoe nemen jullie eigenlijk de shows op? Hebben jullie een gedeelde studio?
De klassieke vraag. Iedereen vraagt zich dat af. We hebben zelf het beeld versterkt dat we toegang hebben tot een gezamenlijke plek door ons te laten fotograferen in de studio van JP De Brabander, een van de medekonijnen. Maar de realiteit is prozaïscher. We werken allemaal van thuis uit. In mijn geval en dat van mijn vrouw, die ook een show heeft ('I'm A Good Woman'), vanuit onze woonkamer. Onze kinderen zijn het intussen gewoon te zwijgen als onze arm naar boven gaat en we met aandrang melden dat 'we de stem gaan opnemen'. Zelf neem ik het liefst op in een 'one-taker' en dat hoor je vaak ook wel, maar soms is dat onmogelijk. Maar dus elke Wit Konijn-DJ heeft een soort mini-studio gemaakt voor zichzelf. Ooit heb ik weleens het idee gedropt om een café te starten waarin we dan een studio konden bouwen en waar we ook optredens konden organiseren. Ik liet zelfs ooit mijn oog vallen op een leegstaand café in Eeklo. Dit café heette Het Zwarte Schaap. Hoe mooi kan het worden? Het gebouw is in handen van AB Inbev en ik heb de indruk dat ze het liever laten verkommeren om er dan weer een lelijk appartementsgebouw op te plaatsen. Het kwam nooit tot een plaatsbezoek. Dat staat dan nog los van het gegeven of de andere Witte Konijnen in dit onzalige idee mee wilden. En ook los van de bekommernissen die mijn eigen wederhelft daarover zou hebben.
Zelf zit je achter twee programma's. De Pankraker is het meest actieve van beide, maar voor we het daar uitgebreid over hebben wil ik eerst even stilstaan bij De Generator. Het lijkt erop alsof De Generator niet meer draait. De laatste uitzending dateert van midden mei 2020. Als ik echter de playlists van de uitzendingen bekijk dan zie ik een heel eclectische mix van prog, heavy rock, psych- en krautrock … Er zitten zelfs uitzendingen tussen speciaal gewijd aan UFO of Silvester Anfang (II). En in die richting kon m.i. nog veel ten gehore gebracht worden. Was het verhaal van De Generator uitverteld?
Eigenlijk niet. Meer zelfs, het frustreert me dat ik er niet meer tijd voor heb of neem. Ik heb vele voorliefdes als het over muziek gaat. In ongeveer elk genre is er wel iets te vinden dat de moeite is. Behalve in reggae. Alhoewel ik Man ah Warrior van Tapper Zukie heel goed vind, maar dat neigt al wat meer naar dub dus dat telt niet Geef mij alles van ethio jazz tot extreme metal. Binnen die context zijn extreme metal en wat ik doe / deed met De Generator wat me het nauwst aan het hart ligt. Ik heb lang getwijfeld om er een tweede programma bij te nemen. Het is eigenlijk puur tijdsgebrek waardoor het er niet meer van komt. Het is ook een van de redenen waarom De Pankraker in frequentie werd teruggeschroefd. Tegelijk creëer ik er dan natuurlijk wel een magazine bij en voel ik blijkbaar ook nog de behoefte een festival te organiseren. En als iemand mij zegt dat er ook een De Pankraker label zou moeten zijn, begint ook dat te jeuken. En dat deed iemand onlangs.
Maar ik zou graag heel graag nog wat programma’s maken waarop ik inga op verschillende subgenres met De Generator. Een programma over de Italiaanse prog rock bijvoorbeeld, met geniale bands als Premiata Forneria Marconi, Banco del Mutuo Soccorso en Le Orme. Of bands uit de Canterburry scene voor het voetlicht brengen en verhalen vertellen over Soft Machine. Het fijne is dat elke aflevering ook voor jezelf een zoektocht is naar een verdieping van je eigen kennis.
Dan, De Pankraker. Zonder meer één van de meest actieve shows op Wit Konijn. Steevast oerdegelijke stuff, al zal de gemiddelde luisteraar van, pakweg, De Zwaarste Lijst nogal raar opkijken. Je verkent in recente uitzendingen de meest ontoegankelijke spelonken van de ondergrond met hier en daar een bekendere uitschieter. Al is bekend dan een relatief begrip. Leg je al eens een plaatje op van een bekendere naam, dan lijk je meestal terug te grijpen naar hun begindagen of haal je zelfs een demo-versie boven. Er is ook bijzonder veel aandacht voor meer obscure bands uit de Lage Landen. Is onbekend en doorgaans onbemind wat je op dit moment drijft bij de show?
Voor de overlevering: de collega’s van Wit Konijn wisten wel iets over hoe mijn muzieksmaak wat afweek van wat hun beeld is van metal, maar ze dachten dat ik een grap maakte na mijn eerste proefaflevering. De vraag is wat mensen er aan hebben als ik een song van Judas Priest, Morbid Angel of Sodom in de show steek, behalve een gevoel van herkenning. Ik probeer geen jukebox te zijn. Maar natuurlijk zijn ook dat bands waar ik erg van hou. Zelfs mijn ultieme band Darkthrone komt relatief weinig aan bod. Trouwens: wie De Pankraker als DJ vraagt krijgt wel meer classics, zeker als de avond vordert.
In de radioshow ben ik op zoek naar de laag daaronder. Eigenlijk is het mijn eigen verwondering die in de show wordt vertaald. Hoewel ik zelf actief bezig was met tapetrading in de jaren 90 en zo op veel obscuur materiaal uitkwam, kan ik nog verwonderd geraken door de vele coole releases die ik toen miste, ook uit België. Ook vandaag is er heel wat puik spul te vinden in eigen land. Denk bijvoorbeeld maar aan wat onze Franstalige vrienden allemaal in elkaar draaien in de Ancient Hounds Circle of wat bands als Moenen of Xezbeth, Forbidden Temple, Serpent Mass of Perverted Ceremony allemaal zitten te fabriceren. En dat gezegd zijnde moet ik er wel bij vertellen dat ik geen ‘support your own scene’-type ben. Bands die ik zelf niet goed vind komen niet in de show. Ik besef dat ik mij daar niet steeds even sympathiek mee maak, maar het andere geldt ook: bands die gedraaid worden in de show weten meteen hoe goed ik hen vind.
De wijze waarop ik selecteer maakte het ook wel nodig om het tempo wat naar beneden te halen. Elke show vraagt toch makkelijk zes tot acht uur tijd. Na vier jaren bekroop me wat vaker het gevoel dat ik er wat bands in had gestoken bij wijze van opvulling, vaak door een gebrek aan tijd in de voorbereiding. Op het moment zelf was het een oprechte maar vaak te snelle beslissing. Dat wilde ik niet meer.
Het klopt ook dat De Zwaarste Lijst andere koek is. Maar eigenlijk is dat niet belangrijk. Iedereen zijn meug. Ik vind daar niet per se iets van. Het is voor mij bijna een ander genre. Het is bijna alsof je Karlheinz Stockhausen zou vergelijken met James Last, of John Zorn met Nat King Cole. Er is voor alles plaats in een platenkast, maar niet per se in de mijne.
Op welke basis selecteer je de songs voor het programma? Het lijkt me niet louter een kwestie van persoonlijke smaak. Er lijkt me meer achter te zitten.
Eigenlijk is het niet veel meer dan dat. Kijk, de eerste weken nadat je met zo’n radioshow begint trek je gewoon vanalles uit je platenkast. Hoewel mijn collectie relatief uitgebreid is, besef je dat dat eindig is en eigenlijk niet zo interessant is voor jezelf. Ik ben een zoeker. En het gevondene geef ik graag door. Je kan mij twee soorten complimenten geven wat dat betreft: ofwel heb je een hekel aan mijn smaak ofwel vind je veel van wat ik je laat horen fantastisch. Meer zit er niet achter. Het is ook maar dat hé. Ik hoor iets en deel het. Vroeger kregen mensen ook al muzikale tips in verschillende formaten: een nest platen in je keel geramd krijgen als je bij mij op bezoek kwam, in het verleden in magazines met vrienden. Bijvoorbeeld Noise Magazine met Jeroen Pede van Alkerdeel en Scum van Apovrasma en Ordigort, of White Heat Magazine met Maarten Huvenne, die vandaag The Magic of Juju presenteert op Wit Konijn. Of plaatjes gaan draaien in cafés… Het komt altijd op hetzelfde neer. Ik hoor wat en ik wil dat aan anderen laten horen. Bij De Pankraker gebruik ik daarvoor een aantal ongedefinieerde vuistregels, bij een DJ-set zijn dat wat andere regels. Maar in elk van die uitingen moeten we bescheiden blijven: ik laat gewoon horen en zien wat getalenteerde mensen maken. Meer dan dat is het niet. In se ben ik gewoon een plaatjesdraaier.
Ik heb de indruk dat je ook een voorliefde hebt voor labels die streaming platformen mijden, zelfs Bandcamp, wat voor mij toch de belangrijkste bron is om aan mijn trekken te komen zowel op vlak van nieuwe en wat oudere underground stuff. Hoe kom je bij die labels terecht?
Het is geen voorliefde. Het gebeurt eerder. Het zijn wat vaker labels die inderdaad alle vormen van mainstream media vermijden. Tegelijk moeten we dat niet overroepen, denk ik. Ook ik doe regelmatig beroep op platformen als Bandcamp, bands die ik draai hebben niet zelden een Instagram- of facebookaccount. Het is een combinatie van vanalles en nog wat: gespecialiseerde sites, labels die mij zelf contacteren, tapes die mij worden toegezonden, bands die ik live zie, vrienden of luisteraars die mij iets zenden, dingen ontdekken op Youtube, dingen die ik lees in magazines… Ik denk dat het niet heel anders is dan bij anderen, behalve dat ik wellicht wat vaker dan andere wordt geattendeerd op nieuwe releases of oude parels.
Je praat het programma aan elkaar in het Engels. Je publiek is internationaal van aard?
Je moet dat wat nuanceren: ik praat het programma aan elkaar in iets wat op Engels lijkt Het was vooral op basis van luisteraars uit andere landen dat ik ben overgeschakeld. En die luisteraars bevinden zich in elk werelddeel, weliswaar niet steeds in grote getale. Het wordt sindsdien inderdaad ook wat vaker in het buitenland beluisterd. Maar het is eerder een last dan een lust eerlijk gezegd. Ik heb in mijn werkcontext bijvoorbeeld de naam nogal taalvaardig te zijn, maar dat geldt eigenlijk enkel voor mijn moedertaal. Maar goed, ik draag dat (omgekeerde) kruis graag.
Op 1 juli vindt in Jeugdhuis Asgaard te Gentbrugge de eerste editie van het Pankraker Festival plaats. Een fijn allegaartje notoir onbekende bands. Qua filosofie dus perfect in het verlengde van de radioshow. Hoe kreeg je bands uit bijvoorbeeld Finland of Denemarken echter zo ver om af te zakken naar het Gentse voor een one-off?
Ik maakte een lijst van bands en contacteerde die allemaal. Op één na zei iedereen ja. Die ene band zei nee omdat ze niet meer willen optreden. En zo kom je dus bij de voor mij perfecte Europese festivalaffiche. Met een band als Hail Conjurer heb ik al langer contact. Het is een van die bands die ik hier echt heb proberen introduceren. We probeerden net voor de uitbraak van dat ene virus een Europese mini-tour te realiseren. Het concert dat we in juni 2020 in België trachtten te organiseren ging dus om evidente redenen niet door. Nu kan het er dus eindelijk van komen. Maar het punt is, de meeste van die bands kenden De Pankraker wel al doordat ik ze in de show draaide. Ze weten vaak wel al waar De Pankraker voor staat en dat We're Only in It for the Money dan wel een van mijn favoriete Zappa-platen is, maar dat geld verdienen binnen de muziek mij verder geen hol interesseert. Bijvoorbeeld: als ik mijn magazine maak, verkoop ik dat quasi aan productiekost. Ik neem een klein beetje marge zodat ik er ook wat gratis weg kan geven.
En verder is het eenvoudig: die bands spelen vaak gewoon voor een gage die hun reiskosten dekt. Daar ben ik hen zeer dankbaar voor. Het was anders totaal onmogelijk om dit op die manier te organiseren. Het is vaak ook wat puzzelen. Zo zal ik voor Gabestok proberen om ook nog een show mee te organiseren in een ander land om het financieel haalbaar te maken. Om dit te bewerkstelligen is er dus wel knip- en plakwerk nodig.
Wat ook machtig is: Morbid Rituals uit Duitsland zet een live bezetting op poten speciaal voor het Pankraker festival!
Ordrigort speelde al op Roadburn nog voor ze ook maar één release hadden. Die naam zal bij sommigen dus misschien al een belletje doen rinkelen. Hail Conjurer mogelijk ook. Maar al bij al kan ik me moeilijk voorstellen dat veel mensen bij de bands op de affiche reikhalzend uitkijken naar het event zoals ik. Neem je niet een groot risico zo?
En dat zou men dus wel moeten doen, want het wordt een topdag! Natuurlijk neem ik een risico. Maar ik kan niet anders. Het is mijn natuur. Weet je waar ik echt op hoop? Dat mensen gewoon geloven dat dit een extreem goede affiche is, ook al kennen ze een deel van de bands niet, en dat het iets is wat je niet mag missen. Misschien wil ik me op dat vlak wel spiegelen aan Kraak-fest. Dat is een festival voor experimentele muziek waarvan je gemiddeld genomen nul bands kent, maar waarvan je weet dat je die dag een reeks artiesten gaat zien die je zal overdonderen. Of het extreem metalpubliek ook zo open minded naar een festival wil afzakken, zullen we over een kleine drie weken weten.
Dat gezegd zijnde, het is ook niet totaal obscuur, vind ik. De hoofdact Baxaxaxa bijvoorbeeld kent toch wel wat underground-aanhang en is gelieerd met Ungod, waarmee het heel wat leden deelt. Die brachten in de jaren 90 al een puike demo uit. En sinds enkele jaren brachten zij opnieuw heel goede releases uit. De zanger, Traumatic, heet Patrick Kremer. Hij is de labeleigenaar van Iron Bonehead Productions. Witchfukker speelde de voorbije weken heel wat Belgische podia aan flarden. En Maurice De Jong, die met Dodenbezweerder op het podium staat, is toch ook geen onbekende door zijn bands als Gnaw Their Tongues.
En verder: fans van kolossale black thrash moeten naar Sphinx komen kijken. Inderdaad vrij onbekend, maar iedereen die de release hoorde weet dat ze op 1 juli voor het podium moeten staan om hun nekspieren te doen knappen. Ook Gabestok is een heel speciale band. Moeilijk te omschrijven, maar gelieerd aan de Korpsånd Circle uit Kopenhagen. Ze spelen een speciale blend tussen old school black metal en obscure heavy metal. Morbid Rituals speelt zelfgenoemde satanic black doom en dat vat het goed samen.
Een auditieve trailer van de bands die aantreden op het festival kan u via de Soundcloud-pagina van de Pankraker beluisteren.
Op het festival verschijnt ook de tweede uitgave van het De Pankraker magazine. Een nevenprojectje?
Dat is begonnen als iets anders. De idee was een boek te schrijven over de Nederlandse black metal. Daar waren ook al afspraken over met een uitgever. Maar toen zowel Countess als Funeral Winds geen zin bleken te hebben om eraan mee te werken, vond ik dat zo’n boek geen bestaansrecht had. Hoe zou je een boek kunnen schrijven over de geschiedenis van die scene zonder die twee bands? Op dat moment had ik al een ganse reeks interviews gedaan waarover ik heel tevreden was. Alles weggooien zou zonde zijn geweest. Daarom De Pankraker magazine, waarvan de eerste drie edities zullen worden gewijd aan de Nederlandse black metal. De eerste editie kwam in het najaar van 2022 uit. De tweede editie inderdaad binnenkort. Het was voorlopig enkel te koop in een bundel met het festivalticket, voor de prijs van een voorverkoopticket. Die bundel liep tot eind mei. Mensen ontvangen het op 1 juli. Pas nadien kunnen anderen het magazine verwerven. In het tweede magazine staan uitgebreide interviews met Turia / Lubbert Das, Botulistum, Maurice De Jong, Irrwisch / Wanklank / Azanul.
Tot slot. De toekomst. De Pankraker blijft de klassiekers van morgen propageren? Eventueel een tweede editie van het festival als het eerste een succes wordt?
Wat de toekomst brengt weet ik eigenlijk nooit. Maar het zal altijd wel iets zijn waarbij ik muziek door anderen gemaakt blijf in het gezicht duwen van anderen. Ik heb zelf geen talent als muzikant, alhoewel ik er nog steeds van overtuigd ben dat er diep in mij nog een geniaal zanger verscholen zit. Het is eerder een hoop dan een overtuiging, waarvoor ik zelf geen tekenen van hoop zie.
Ongetwijfeld zullen er nog radioshows volgen, wellicht komen er nog bijkomende magazines. Maar de moraal is: als het verlies niet te groot is of de winst gigantisch ligt de toekomst voor het grijpen en is alles mogelijk.
Peter, dikke merci voor je tijd! Net zoals je radioshows ben je ook in je antwoorden een muzikaal kompas. Tot 1 juli, voor die met vuurrood in de agenda aangevinkte absolute topdag!