zondag 8 december 2019, Het Depot (Leuven) | foto's: Sven Togni
Wanneer ik naar een concert ga, verwacht ik muziek, geen gezwets. Beginnen de muzikanten uit te wijden over hun nummers, hun tour, hun politieke en religieuze voorkeuren of - pure horror - hun leven, dan wil ik uit volle borst roepen: "Stop met zeveren en speel liever een extra nummer, daarvoor zijn we gekomen."
Mijn concert driedaagse sloot af met twee muzikanten die dolgraag vertellen en dat op zo'n manier doen dat het geen seconde verveelt, integendeel. Bovendien trekken ze zich geen ene moer aan van de voorziene tijdsduur: 2 sets van elk 45' worden uiteindelijk een dikke 2u entertainment van de bovenste plank. De entertainers van dienst zijn vanzelfsprekend Rhiannon Giddens (zang, banjo, viool) en Francesco Turrisi (deze avond gelimiteerd tot banjo, gitaar, piano, accordeon en een héél arsenaal aan tambourines), gesteund door Jason Syfer (contrabas) die voorgesteld wordt als de derde in het duo. Naast het feit dat zowel Giddens als Turrisi uitstekende muzikanten zijn, een understatement trouwens in het geval van de Italiaanse multi-instrumentalist die volgens mij àlles aan kan, weten ze met hun verhalen keer op keer te boeien. Beide zijn geschiedenis buffs, die boeken verslinden en gepassioneerd zijn door instrumenten en de daarmee verbonden verhalen. We weten dat dit voor Giddens steeds de richting van slavernij en de rol van de vrouw hierin uit gaat. In tegenstelling tot veel andere muzikanten slaat ze echter niet, maar onderwijst ze. Ze komt hierbij nooit belerend over, wel als je favoriete lerares uit de middelbare school aan wie haar lippen je hangt, eender wat ze te vertellen heeft. Hoe diep een onderwerp ook snijdt, telkens probeert ze er humor in te verweven, wat niet steeds lukt. De emoties die ze zowel in haar nummers als verhalen legt, raken je dan ook tot in het diepste van je ziel. Turrisi is dan weer je favoriete stuntelige nerdy leerkracht die kan ratelen als geneen en waarvoor je enorm veel sympathie en respect hebt. Steeds weer slaagt hij erin de aanwezigen te doen lachen zonder geforceerd over te komen.
Openen doet het drietal met Ten Thousand Stories, gevolgd door Inside Me Is Heaven. Beide nummers ademen dezelfde ingetogen sfeer, als is het tweede iets meer Keltisch qua invloed. Wat een ongelooflijk sterke zangeres Rhiannon Giddens is wordt steeds pas live - ik zie haar nu reeds voor een derde keer aan het werk - duidelijk. Qua instrumenten wisselt ze deze avond geregeld tussen de viool en haar favoriete instrument, de banjo. Een eerste glimlach op onze lippen tovert ze wanneer ze vermeldt dat het volgende nummer geschreven is voor een dansvoorstelling, de dansers echter niet in hun 'van' pasten en we die er maar moeten bij verzinnen. Wanneer ze voor een eerste keer de banjo ter hand pakt, krijgen we natuurlijk de geschiedenis van dit instrument erbij én het feit dat voor een Noord-Amerikaan 1737 gelijk staat met het begin van de mensheid op Aarde. Turrisi countert in de aanloop naar Briggs’ Forró: het énige land ter wereld waar de accordeon populair is, is Brazilië. Toen hij naar de V.S. afreisde keek een douane ambtenaar hem verbaasd aan en verwees ernaar tegen een collega als een 'giant typewriter'. Het ijs is nu helemaal gebroken, beide teasen elkaar op hun instrumenten, wat het niveau naar ongekende hoogten tilt...en het publiek geniet met volle teugen. At The Purchaser's Option brengt het hartverscheurende verhaal van een jonge Afro-Amerikaanse vrouw die te koop werd aangeboren met haar 9 maanden oude baby als 'optie'. Giddens weet in haar performance (stem, houding en gebaren) perfect haar eigen verdriet, frustratie en woede hierom te kanaliseren. Ik krijg er nog steeds een krop van in de keel. De schoonheid waarmee Wayfaring Stranger als volgende wordt gebracht is bijna niet te vatten. De eerste set wordt na 52 minuten afgesloten met een opzwepend nummer uit de streek van Turrisi (Zuidoost Italië), die als een razende op de tambourine tekeer gaat terwijl Giddens het nummer in de oorspronkelijke taal brengt. Ik zou zeggen 'vlekkeloos', maar ik snap er zelf geen bal van. Vanzelfsprekend krijgen we eerst het verhaal rond deze volksdans: iets met een soort vogelspin, bijten, gif, genezende dans...en zoals te verwachten uiteindelijk geclaimed door de Katholieke kerk die erin slaagde van de Taranta (spin) een slang te maken. Na een traan dus tijd voor opnieuw een lach...en een korte pauze.
Ook de tweede set blijft een wisselwerking tussen schitterende muziek en erg leuk gebrachte verhalen, waarbij meneer Turrisi de spits mag afbijten met een epistel over de tambourine, als opwarmertje voor de traditional Ministrel Tunes. Wanneer we echter bij de Ethel Waters cover aanbelanden, loopt het plots pijnlijk - en dat mag je letterlijk nemen - fout. Telkens wanneer Rhiannon Giddens de zang wil inzetten doet een zware dreun uit een monitor vlakbij de piano Francesco Turrisi met een pijnlijke grimas op z'n gelaat recht veren. Tweemaal op rij, ondanks hun uitdrukkelijke vraag die monitor uit te zetten. Na de tweede maal - en geloof me, het is zelfs in de zaal zo luid te horen dat we allemaal bijna uit onze steoelen daveren - krijgt de geluidsman op het podium een sneer: "These are my ears!" Giddens haar blik spreekt ook boekdelen, maar ze probeert iedereen te sussen met een "Third time's a charm", en jawel, bij de derde poging zit alles snor, ook al zitten we allemaal erg gespannen in onze stoel te schuiven. Dit had wel eens het abrupte einde van een tot nu subtiele avond kunnen worden. Dat hier nadien nog een hartig woordje over gesproken zal worden is duidelijk. Het Vaudeville/Jazzy aandoend nummer krijgt - hoe kon je het raden - een woordje uitleg mee, o.a. over hoe het oorspronkelijk woord 'darkies' werd getransformeerd tot 'schwarzies'. Na de speelse instrumental op accordeon, begeleidt door viool en contrabas, Beth Cohen's Set zit de sfeer terug helemaal goed. Dat houdt natuurlijk in dat Turrisi zijn kans grijpt om over te gaan naar een 'serieus' verhaal over...tambourines. Op zijn ondertussen gekende nerdy/nederige manier wijdt hij ons in in de wonderbaarlijke wereld van zijn zo geliefde instrument. Dit als aanloop naar wat hij het hoogtepunt van de avond noemt, hèt moment waar we allemaal op zaten te wachten: zijn tambourine solo! Iedereen 'strike', maar wat hij uit dat velletje huid perst, een stukje Another One Bites te Dust incluis, grenst aan het bovenmenselijke en slaat iedereen met verstomming. Dat niet iedereen de stem van Giddens weet te appreciëren komen we te weten wanneer ze vertelt dat een vrouw, tijdens een optreden bij een Amerikaanse tv show, tweette: "Dat banjo vrouwmens is enerverend!" en eraan toevoegde #shouldhavestuckwithopera. Waarna we een prachtige versie van Molly Brannigan horen. Deze avond vol muzikale genialiteit, gekoppeld aan diep menselijke emoties en wat lessen geschiedenis, komt tot een eind na 2 verdere topnummers.
Conclusie na drie uitstekende concerten op rij? Tijd om een schitterend concertjaar af te sluiten, want beter dan dit kan écht niet meer.
Setlist
set1 Ten Thousand Voices Inside Me Is Heaven Following the North Star Gonna Write Me a Letter Briggs’ Forró At the Purchaser's Option Wayfaring Stranger (traditional) Pizzica di San Vito set2 Minstrel Tunes From 1855 (traditional) Dido's Lament (Henri Purcell cover) Underneath Our Harlem Moon (Ethel Waters cover)
Beth Cohen's Set
I’m on My Way Tambourine Solo Molly Brannigan He Will See You Through encore The Lonesome Road (Gene Austin cover) Up Above My Head (Sister Rosetta Tharpe cover)